1 - 2. Dünya Türk Forumu, 3 - 5 Nisan 2013 tarihleri arasında İstanbul’da yapıcı ve samimi bir ortam içinde gerçekleştirilmiştir.
Türk - Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi ( TASAM ) tarafından düzenlenen 2. Dünya Türk Forumu’nda “Türk Diasporası ve Türk Dünyası Vizyon 2023” ana teması üzerine odaklanılmıştır. Toplantıya, bağımsız Türk dili konuşan ülkelerden ve Türk Diasporalarının bulunduğu 50 ülkeden düşünce ve kanaat önderleri, sivil toplum ve düşünce kuruluşlarının yöneticileri, akademisyenler, Türkiye ve katılımcı ülkelerden ulusal parlamento üyeleri, Kosova Cumhuriyeti Kamu Yönetimi Bakanı, KKTC Meclis Eski Başkanı ile Başbakanı ve çeşitli seviyelerde protokol temsilcileri, Türk Konseyi Genel Sekreteri, TÜRKPA Genel Sekreteri, TÜRKSOY Genel Sekreteri, Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, gözlemci diplomatik misyon temsilcileri ve ilgili uzmanlar ile medya temsilcileri katılmışlardır.
Bu çerçevede, “Türk Dünyası ve Türk Konseyi 2023 Vizyonu”, “Türk Diasporaları 2023 Vizyonu”, “Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Vizyon 2023”, “Bağımsızlıklarının 30. yılında Türk Devletleri ve Vizyonu”, “Vizyon 2023, Gelecek Yüzyılın Stratejisi?”, “Küresel Kamu Diplomasisinde Türk Diasporası 2023 Perspektifi” “Ermeni Diasporaları Vizyon 2015 ve Türk Diasporaları Vizyon 2023”, “Bağımsız Türk Cumhuriyetlerinin 20 Yılı: Siyasi, Ekonomik, Sosyal, Kültürel Sorunlar”, “Türkiye ve Bağımsız Türk Cumhuriyetleri İlişkilerinde Bilanço ve Yeni Arayışlar”, “Ermeni Meselesi, Türkiye - Ermenistan İlişkileri ve 2015”, “Türk Dünyasında Demokrasi ve İnsan Hakları Perspektifleri”, “Enerji Güvenliği, Enerji Arzı ve Türk Dünyasının Sunduğu Fırsatlar-Riskler”, “Güvenlik Politikaları ve Türk Dünyası”, “Türk Dünyasında Sivil Toplum İnisiyatifi ve İş Birliği”, “Avrupa Türklerinin Diasporalaşma Süreci ve Türk Dış Politikasına Etkisi” ve “Yabancı Düşmanlığı, Sosyal Dışlanma ve Türk Diasporası” konuları ele alınmıştır. Ayrıca, bu hususlarda Dünya Türk Forumu katılımcısı ülkeler ve diasporalar arasında iş birliği gerçekleştirilebilecek alanlara dair görüş teatisinde bulunulmuştur.
2 - Forum sırasında, katılımcı kişi ve kurumlar; hem ülkeleri hem de Türk Dünyası’nın ortak yararına Forum kurumsalı altında yapılan çalışmaların genişletilmesi kararı almışlarıdır. Bu kararın ve deklarasyonda belirtilen detayların Türk Konseyi’nin Yüksek Düzeyli Memurlar, Dışişleri Bakanları toplantıları ile Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi ve T.C. Başbakanlık Dış Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ve kardeş Ülkelerdeki benzer kurumlar başta olmak üzere ilgili tüm kamu otoritelerinin dikkatlerine sunulması kararlaştırılmıştır. Ayrıca, ilgili kamu otoritelerinin ve uluslararası alanda etkin olan STK’ların bu sürece katılımının ve desteğinin öneminin vurgulanması benimsenmiştir.
3 - Birinci Dünya Türk Forumu Sonuç Bildirisi’nde açıklanan katılımcı kurumlar arasında iş birliği tesisi, ortak iletişim ağı oluşturulması ve sürdürülmesi, “Akil Kişiler Gurubu” ve “Ağ Temas Gurubu”nun daha aksiyoner biçimde faaliyetlerine devam etmeleri, Forum’un Türk Konseyi gibi uluslararası kuruluşlara katkı sağlamaya devam etmesi gibi hususlar 2. Forum’da da güçlü bir şekilde teyit edilmiştir.
4 - 2015 yılı yaklaşırken Ermeni lobisinin karşıt faaliyetlerinin yoğunlaşması karşısında sözde Ermeni soykırımı iddiaları ile mücadele edebilmek için savunmacı yaklaşımların terk edilip girişimci ve ön alıcı politikaların benimsenmesi gereği benimsenmiştir. Bu kabilden olmak üzere ilgili otoriteler tarafından 2015 yılı için acilen bir “Strateji Belgesi “hazırlanıp kamuoyuna duyurulması ve tüm tarafların rollerinin ve olası katkılarının bu belgede tanımlanması gerekmektedir. Bu noktada mevcut sert güç unsurları yanında Türkiye ve Azerbaycan başta olmak üzere Türk dünyasının kolektif yumuşak gücü harekete geçirilmelidir. Zaman baskısını ortadan kaldırmak için 2023 yılına dek uzanan aşamalı politikalar geliştirilmelidir. Çeşitli ülkelerin meclislerince çıkarılan Ermeni yasalarının iptal edilmesi için gerekli hukuki girişimlerde bulunulmalıdır. Kamu diplomasisi koordinatörlüğü öncülüğünde Dışişleri Bakanlığı, Üniversiteler ve Ermeni Araştırmaları Enstitüsü gibi kurumların faaliyetleri sonuç odaklı koordine edilmelidir.
5 - Türk diasporasının yeni süreçte küresel ve bölgesel sorunların çözümünde önemli roller üstlenebileceği tespit edilmiştir. Dolayısıyla Türk aydınları ve diplomasisinin yönlendirici rol oynaması gerekmektedir. Bu noktada Türk diasporasında yeni oluşan orta sınıf sürece dahil edilmeli, bunlar için fırsatlar oluşturulmalıdır. Diaspora Türkleri bulundukları ülkeler içinde içe kapanıklıktan kurtulup dışa dönük vizyoner nitelik kazanmalıdır. Bunu yaparken içinde bulundukları ülkelerin STK’ları ve aydınlarıyla ırkçılık, ayrımcılık ve İslâmofobi alanlarında ortak hareket etmelidirler. Bu doğrultuda siyasi katılım ve temsil alanında da söz sahibi olarak ülke yönetimine katkıda bulunmalıdırlar.
6 - Forum’da Dağlık Karabağ ve Hocalı’da yaşanan Ermeni zulmü ayrıca ele alınmış, bu konuda Azerbaycan başta olmak üzere tüm Türk Dünyasının proaktif bir şekilde haklı davayı dünya ve insanlık gündemine daha güçlü getirmesi benimsenmiştir.
7 - KKTC davasının Türk Dünyasını fiilen en fazla meşgul eden en önemli konu olması gerçeği göz önünde bulundurularak, pek çok uluslararası kuruluş tarafından kabul görmekte olan Kuzey Kıbrıs Türk Devleti ifadesinin Türk Konseyi ve benzeri kurumlar tarafından da benimsenmesi ve KKTC’nin Türk Konseyi içerisinde bu konseptte yer alması güçlü bir şekilde önerilmiştir.
8 - Türk Dünyasını yakından ilgilendiren ve özellikle Türklerin yoğun olarak yaşadıkları bölgelerde meydana gelen doğal afetler, insani trajediler v.b. olayların bizzat Türk Dünyası medyalarında yeterli yankı bulamadığı gerçeği göz önünde bulundurularak, bu yöndeki eksikliğin kapatılması gerekmektedir. Gazete ve televizyon editörlerinin ilgisinin konuya çekilebilmesi için gerekli girişimlerde bulunulmalı, iletişim fakültelerinde konuyla ilgili yönlendirme yapılmalı, ulusal ve uluslararası etkinliklerde konu ile ilgili oturumlar düzenlenmesi önerilmiştir.
9 - Pek çok ülkenin kendi aralarında vize uygulamasını kaldırdığı günümüzde Türkî Cumhuriyetler arasında vize uygulamalarının hâlâ devam etmekte oluşu ortak millet bilincini zedelemekte, bu ülkeler arasında bilimsel, turistik, kültürel, ticari faaliyetleri kısıtlamaktadır. Bu nedenle Türkî Cumhuriyetler arası seyahatlerde vize uygulamalarının zaman kaybetmeden kaldırılması ısrarla vurgulanmıştır.
10 - Kalkınma İş Birliği ve Diasporalarla ilgili Türk Dünyasındaki ulusal misyonların/kurumların; proje tekrarlarını önlemek ve yüksek verimlilik için ortak, esnek bir yönetim modeli oluşturması önerilmiştir.
11 - Türk lehçeleri ile iletişim sağlanabilmesi için İnternet üzerinden Forum’un mevcut sitesi dışında sosyal iletişim ağı kurulması benimsenmiştir.
12 - Türk Dünyasındaki dil çalışmalarına eş güdüm sağlanması ile Bilim, Teknoloji ve inovasyon konularında birer konferans tertip edilmesi benimsenmiştir. Türk dünyasında yeniliklerin önünü açma noktasında özellikle diasporadaki nitelikli insan kaynağından yararlanılması önerilmiştir. Bilimsel ve teknolojik alandaki gelişmelerin kültürel unsurları etkilediği gerçeği göz önünde tutularak, bu tür çalışmaların kendi kültürümüze dayandırılması noktasında çalışmaların yapılması gereği vurgulanmıştır.
13 - Forum bünyesinde Bilim, kültür, sanat, teknoloji, strateji v.b. alanlarda bir “Türk Dünyası Ödülü” ihdas edilmesi benimsenmiştir.
14 - Türk Forum’un tekrarlanacak yıllık toplantılarına ev sahipliğinin tüm dost ve kardeş katılımcı ülkelere açık olduğu vurgulanmış ve Dünya Türk Forumu’nun yönetimi için İstanbul’da oluşturulan Genel Sekreterliğin finansal ve kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi benimsenmiştir.
15 - Forum açış konuşmasında Edirne Valisi Sayın Hasan DURUER’in 3. Dünya Türk Forumu’na Edirne’nin ev sahipliği yapması yönündeki kurumsal daveti şükran ve teveccühle karşılanmış, sıradaki Forum ve alt organlarının toplantılarının 28-30 Mayıs 2014 tarihlerinde Türkiye - Edirne’de yapılması kabul edilmiştir.
5 Nisan 2013, İstanbul
